Karate, taekwondo en judo. Iedereen kent deze sporten wel en weet dat deze vecht- en verdedigingskunsten van oorsprong uit het Verre Oosten komen. Maar een minder bekende sport die de roots in Azië heeft liggen, is Pencak Silat. Een verdedigingskunst, die eeuwen geleden ontstaan is in de kratons (paleizen) van Indonesië, Maleisië, Singapore en Brunei. De wereld wordt steeds kleiner en daarom heeft de sport zich in de loop van de tijd ook verspreid over Westerse landen zoals Frankrijk, de VS en Nederland.

Eén van de Indonesische vormen van Pencak Silat is de Merpati putih. Hoewel de sport wereldwijd te beoefenen is, blijven de morele, culturele en traditionele waarden waarmee het begonnen is, altijd een belangrijke rol spelen. Zo wordt het tellen en geven van commando’s in het Indonesisch gedaan, is zowel leerling als leraar elkaars gelijke en wordt er altijd geopend en afgesloten met gebed, dat ieder op zijn of haar manier doet. Arwin Ariadi (40) vertelt iets over zijn passie voor deze karakteristieke verdedigingskunst. Vorig jaar veroverde hij de derde plaats tijdens de wereldkampioenschappen, die in Indonesië plaatsvonden.

“To seek and to find that which is right, doing in silence”

Misschien weet niet iedereen wat Pencak Silat is, laat staan Merpati Putih. Kun je iets vertellen over de oorsprong van de Merpati Putih?
“De Merpati Putih (letterlijke vertaling: witte duif) is eeuwen geleden, nog voordat de Nederlandse koloniën er waren, ontstaan in de kratons van Yogjakarta. Lijfwachten van deze paleizen beheersten deze vorm van verdediging om hun sultans te beschermen. De verdedigingskunst heeft zich zo over de eeuwen heen kunnen ontwikkelen en op een gegeven moment heeft het leger van Indonesië dit overgenomen. Zo probeerde Indonesië een meer nationalistische eenheid te creëren. In de jaren ’70 hebben bodyguards van de Indonesische ambassade in Nederland het ook overgenomen om het vervolgens door te geven aan een aantal personeelsleden. Zij hebben op die manier weer de Merpati Putih doorgegeven, onder andere aan mij. En nu geef ik één keer in de week les aan een groepje leerlingen in Leiden. De sport, die vroeger alleen toegekend werd aan het Indonesische leger, staat nu open naar iedereen in alle landen.”

Pencak Silat Merpatih Putih Insert 01

Waarin onderscheidt de Merpati Putih zich van de andere Pencak Silat vormen?
“Merpati Putih is een afkorting uit het Javaans, dat vertaald naar het Engels ‘To seek and to find that which is right, doing in silence’ betekent. En dat is niet voor niets, want de Merpati Putih richt zich niet alleen op verdediging- en aanvalstechnieken, maar ook vooral op ademhalingsoefeningen. Daar komt meditatie bij kijken. Dit is voor mij nog steeds het moeilijkste en het meest uitdagende stuk, omdat meditatie precies tussen het fysieke en mentale gedeelte van de sport in zit. Wanneer je vooruit gaat in je meditatie, verbeter je jezelf op zowel mentaal als fysiek vlak.”

Pencak Silat Merpati Putih insert 02Het kunnen breken van onder andere ijzer, beton en ijs zonder verwondingen en blessures verbaast je niets. Toch bijzonder, hoe kan dit?

“Westerse gedachten leren ons dat zulke dingen onmogelijk zijn, alles moet altijd bewezen worden. De westerling zou zeggen dat het onmogelijk is om zonder blessures zulke materialen kapot te maken. Oosterse gedachten bewijzen dat dit wel kan. Natuurlijk niet zomaar, want bij de Merpati Putih maken we gebruik van tenaga dalam, oftewel innerlijke kracht. We houden ons vast aan de filosofie, die zegt dat iedereen een innerlijke kracht heeft. Om die innerlijke kracht op te wekken en richting te geven doen we aan meditatie en ademhalingstechnieken. Zo kan je je innerlijke kracht opwekken en aansturen. De uitspraak ‘Je kan geen ijzer met handen breken’ geldt binnen de Pencak Silat niet!”

Hoe staat het beoefenen van de Merpati putih tegenover jouw Indonesische identiteit?
“Ik zeg wel eerlijk, dat als het een andere Aziatische sport was geweest ik er waarschijnlijk minder interesse voor zou hebben gehad. Ik kan wel zeggen waarom ik Pencak Silat zo bijzonder vind. Als ik naar andere verdedigings- of vechtsporten kijk waarvan de roots in Azië zitten, zoals karate en judo, dan zie je dat deze duidelijke stempels en richtlijnen hebben. Pencak Silat heeft die niet, omdat er zoveel verschillende soorten bestaan die zich ontwikkeld en aangepast hebben aan de cultuur en religies van de streken waar het ontstaan is. Dat kenmerkt de diversiteit in Indonesië.”

Wil je meer weten over deze bijzondere Indonesische verdedigingskunst? Neem via de redactie van Kasuaris contact op met Arwin of stel hieronder je vraag.

Door Christina Meijer Foto’s privébezit