De grote voorjaarsschoonmaak. Als klein kind wist je dat je dan een hele dag buiten moest blijven en je moeder alles naar buiten haalde en schoonmaakte. Een hels karwei, ook nu nog. Maar waarom wordt het huis van boven tot onder schoongemaakt? Willen we de frisheid van de natuur weer voelen? Of heeft het te maken met cultuur, religie en spiritualiteit? In een aantal landen en religies is dat inderdaad het geval. We zetten ze even op een rijtje.
Net voor het Chinees Nieuwjaar (eind januari-half februari) wordt het huis volledig schoongemaakt om al het slechte van het afgelopen jaar weg te halen en het klaar te maken voor het goede van het komende jaar. Alles wordt via de achterdeur weggegooid want de voordeur is bedoeld om het geluk te ontvangen. Bezems worden de eerste dagen niet gebruikt om ervoor te zorgen dat geluk niet wordt weggeveegd.
Voor het Perzische feest Nowruzz (de eerste dag van het voorjaar en van de Persische kalender) is er in verschillende landen een ritueel, Khaneh-Tekani genaamd, wat letterlijk ‘schuddend huis’ betekent. De hele familie wordt ingezet om alles in huis schoon te maken. Niet alleen letterlijk maar ook om de slechte geesten en het verleden te laten verdwijnen. Om de lucht te verversen worden er diverse kruiden zoals sandelhout verbrand.
In Thailand (en ook in Laos en Cambodja) valt het nieuwe jaar in de lentemaanden. Op 13 april begint een tweedaags festival, Songkran genaamd. Het hele huis en alle afbeeldingen van Buddah worden dan schoongemaakt. Ook op straat wordt je letterlijk schoongemaakt. Oorspronkelijk als een manier om elkaar respect te tonen maar tegenwoordig met tuinslangen en waterpistolen zodat het vooral leuk is.
Tijdens het Joodse Pesach (Pasen) in april wordt herdacht dat de Joden uit Egypte trokken. Volgens het boek Exodus vertrokken ze zo snel dat ze geen tijd hadden om hun brood te laten rijzen. Daarom wordt er tegenwoordig tijdens Pesach geen enkel product gegeten waarin meel of granen zit dat niet kosher is. Ook het huis wordt -soms al weken van tevoren- tot in de kleinste hoekjes schoongemaakt om te voorkomen dat er ergens nog iets blijft liggen. Niet alleen wordt het huis letterlijk, maar ook spiritueel schoongemaakt van egoïsme en onderdrukking.
Niet in het voorjaar maar wel met dezelfde gedachte wordt in Guatamala ieder jaar op 7 december alle rotzooi uit huis gehaald en op een grote hoop gegooid. Het hele huis wordt schoongemaakt, waarna de stapel met rotzooi met bovenop een papieren duivel in brand wordt gestoken. Vandaar ook de naam Quema del Diablo oftewel ‘verbrand de duivel’. Deze wordt gezien als degene die onder het bed en in alle kleine hoekjes zit en daarom verbrand moet worden.
Foto’s: The 2nd runner, Imahohaha, Mansore Akkanee, Commons, The Huffington Post, Vimeo
