De maand maart staat bij ons in het teken van onderwijs. Afgelopen tien jaar zijn er veel onderzoeken gedaan naar de onderwijspositie van allochtone jongeren in Nederland, zo ook Molukse jongeren. Wat opviel, is dat een onderzoek van Tunjanan (2009) laat zien dat zeker tweederde van de onderzochte Molukse jongeren tussen 15 en 30 jaar geen startkwalificatie (een diploma op havo, vwo of mbo niveau 2) heeft of geen enkel diploma van het voortgezet onderwijs behaalt.
Geen startkwalificatie hebben, houdt dus in dat er na het vmbo of mbo-1 geen opleiding meer wordt gevolgd. Jongeren die hieronder vallen worden gedefinieerd als voortijdige schoolverlaters (Herweijer, 2008). Hoe komt het toch, dat dit onder veel Molukse jongeren voorkomt en wat doen we eraan om het aantal kleiner te maken?
Begeleiden en monitoren, zelfstandig denken en handelen
Tunjanan noemt een aantal mogelijke verklaringen voor het hoge aantal voortijdige schoolverlaters onder Molukse jongeren. Hij noemt hierbij gezinsstructuur en opvoeding en houding ten opzichte van het onderwijs. Er is eerder onderzoek gedaan door Veenman (2001) waaruit voortkwam dat in veel Molukse gezinnen de opvoeding zich sterker richt op het aanleren van gehoorzaamheid en respect voor anderen (zie ook: mana riem?!) dan het zelfstandig denken en handelen. In hetzelfde onderzoek lieten Molukse jongeren weten dat ouders te veel van hen verwachten. Deze verwachting is vooral gericht op het aanmoedigen om te presteren en niet of nauwelijks het begeleiden en monitoren.
De meeste voortijdige schoolverlaters zitten op een leeftijd vanaf 16 jaar. Alhoewel ‘de jeugd’ rondom deze leeftijd aan het puberen is, zin heeft om rebels te zijn en dus ook geen zin heeft om naar ouders te luisteren, is dit niet de reden waarom zij voortijdig school verlaten. Het probleem is vaak dat jongeren op deze leeftijd nog niet weten wat hun sterke en zwakke punten zijn en er nog niet uit zijn waar hun interesses liggen. Lastig, want jongeren bevinden zich in een fase waarin ze geconfronteerd worden met keuzes die ze moeten maken voor hun eigen toekomst. Deze fase lijkt allesbepalend en ik kan me voorstellen dat jongeren zich op die manier onder druk voelen staan. Helemaal als je om je heen blijft horen dat je een bepaalde richting móet kiezen omdat daar makkelijker een baan in te vinden is. De stap om dan maar die vast betaalde bijbaan aan te nemen en voorlopig school even te laten liggen is dan vaak makkelijker te zetten. Het is belangrijk dat de school het als een taak ziet om leerlingen hierin te begeleiden en monitoren. Uit verhalen om me heen hoor ik vaak dat dit helaas niet altijd het geval is en jongeren mede daardoor verkeerde keuzes kunnen maken. Maar buiten school kunnen ouders hier natuurlijk ook een rol in hebben. Het is bijvoorbeeld belangrijk om op de hoogte te zijn van de sterke en zwakke punten, hobby’s en interesses van je kind, ongeacht zijn of haar leeftijd. Zo leer je hun belevingswereld kennen en krijgen zij zo het gevoel dat zij hierin gesteund worden en er niet alleen voor staan.
Veilige basis, veilige haven
Oprechte interesse en op de hoogte zijn van de leefwereld van je kind. Wat houdt je kind bezig? Muziek, sport of lezen? Wat valt hiermee te doen in de toekomst? Is je kind er nog niet klaar voor om een vervolgopleiding te zoeken en kiest hij of zij ervoor om dan eventjes een jaartje te werken, dan is dit natuurlijk niet het einde van de wereld. Maar laat hem of haar onthouden, dat de startkwalificatie over het algemeen een stukje bepaalde zekerheid in het leven geeft. Het gaat er niet perse om dat het papiertje hetgeen is wat je succesvol maakt, maar het idee dat het een startpunt vormt van waaruit je jezelf weer verder de toekomst in kan ontwikkelen. Fabian Sinay laat bijvoorbeeld zien dat hij tot bepaalde schoolcarrièrekeuzes is gekomen door juist hetgeen te hebben gedaan wat hij niet leuk vond. Of Jiggy Djé, die er bewust voor koos om zijn vwo opzij te zetten voor de muziek en via andere wegen wel voor die startkwalificatie ging. Of Gentiana, die na haar studie opnieuw weer kon bedenken wat voor keuze ze nu voor zichzelf zou gaan maken. Wanneer je als ouder ervoor zorgt dat je deze veilige basis creëert door schoolkeuzes en interesses te begeleiden en te monitoren dan lijkt mij dat een goede start voor de zelfstandige keuzes van je kind. En laat ze op die manier zelfstandig vertrekken vanuit hun veilige haven. De Molukse jeugd zit vol met talenten en potentie. Erg zonde om dit te verspillen!
Bronnen:
- Herweijer, L. (2008). Gestruikeld voor de start. De school verlaten zonder startkwalificatie. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau
- Tunjanan, T.P. & Veenman, J. (2009) Molukse jongeren & onderwijs. Utrecht: FORUM – Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling
