Wat ik kan, kan jij ook
‘Het vak is zó leuk, je maakt allerlei dingen mee, echt geweldig. Ik krijg hoofdpijn wanneer ik een mooie klus heb geweigerd en vervolgens bedenk dat ik daar ergens op de wereld had kunnen zitten. De klussen die ik wél heb gedaan zijn echter fantastisch. Zo heb ik o.a. ook Expeditie Robinson geregisseerd in Maleisië. Die Maleisiërs zagen elke keer een donkere jongen lopen tussen al die West-Europeanen en vroegen zich af: wie is dat? Toen ze te horen kregen ‘that’s our director’ snapten ze er helemaal niks meer van. Ik heb ze toen gezegd wat ik altijd zeg: wat ik kan, kan jij ook. Het is niet uitzonderlijk. Is het geluk, is het gunnen? Ik weet het niet, maar ik zit er en niet meer dan dat. Als ik er niet zit, zit iemand anders er. Zo sta ik in het leven, dat geldt voor mij bij alles. Ik dank God voor wat mijn ouders hun kinderen hebben meegegeven want dat heeft me dit leven bezorgd.’
I’m just the messenger
‘Er zijn nog heel veel dingen in het leven die ik zou willen doen. Zoals diep de Amazone in gaan met een top crew die back to basic wil en kan. En dan bijvoorbeeld een stam tegenkomen die nog niemand kent. Het zoeken naar het onbekende is iets wat in me zit omdat ik van nature heel erg nieuwsgierig ben. Als journalist moet je naast nieuwsgierig zijn, goed kunnen luisteren, analyseren en weten wie je tegenover je hebt. Er zijn genoeg mensen die heel veel vertellen maar eigenlijk niks zeggen. Daar ben ik al heel snel klaar mee; ook in de privésfeer, dan draai ik om en ben ik weg. In mijn vak kom ik zat mensen tegen die zo in elkaar steken. Dan is het zaak om tot de kern te komen waarbij je de ander geen woorden in de mond legt: I’m just the messenger. Ik heb zoveel meegemaakt dat ik erover denk een boek te schrijven. Wat ik allemaal heb gezien en meegemaakt wil ik graag delen met de lezers van het boek dat er eventueel gaat komen.’
Gevoel vertalen in beeld
‘Tegen mijn studenten zeg ik altijd dat ik storytelling heel belangrijk vind. Bij mij gaat het niet zo zeer om mooi of niet mooi. . Waar het bij mij om draait is: wordt er een verhaal verteld? Zo ben ik een keer geraakt door een verhaal van een student. Door middel van muziek en natuurbeelden heeft hij het verhaal van de laatste dagen van zijn moeder verteld. Als je dat gevoel kunt vertalen in beeld en geluid dan ben je voor mij een groot talent. Dan sta ik op en geef ik een applaus, wat ik ook deed. Gelukkig stond de rest van de zaal ook op en was ik niet de enige die dat vond.
Soms is het verhaal dat we vertellen kunst en soms is het recht toe recht aan. Bij een TV- programma bijvoorbeeld gaat het om de kijkers en dat is wat je altijd in het achterhoofd moet houden: de what’s in it for you- factor. Wat wil je de kijkers meegeven? Ik ben daar heel kritisch in. Als regisseur probeer je in beeld te brengen wat een redactie soms tot in de nachtelijke uren heeft voorbereid. Dat moet je beseffen. Ik kan tevreden zijn met een uitzending, maar zegt de eindredacteur ‘fantastisch’ of ‘top’ dan ben ik dubbel tevreden want dan heb ik de juiste vertaalslag gemaakt. Je bent de hekkensluiter in een proces. Falen is er dan niet bij!’
Waar gaat dit over?
‘Als ik op locatie ben in binnen- of buitenland dan weet ik heel goed wat en hoe ik het wil en heb ik aan één camera genoeg. Dat is overigens een totaal andere discipline dan werken met meerdere camera’s maar ik ben dan nog steeds bezig met storytelling. In ons werkveld zijn er nog twee of drie andere regisseurs die én multi- camera kunnen regisseren én single camera regisseren op locatie. Ik ben daar één van. Doordat je beide disciplines beheerst, wordt je veel aangevraagd door de klanten (zenders en productiehuizen). Het wereldje is wat dat betreft heel hard. Ik heb gedurende dertig jaar genoeg mensen zien komen en gaan en ik weet bij God niet waar ze zijn gebleven. Af en toe denk ik ook wel eens: waar gaat dit over? Wij Molukkers maken nog wel eens pisang goreng. Dat kun je tenminste eten. In Hilversum zijn ze een held in het maken van gebakken lucht. Toch heeft het zijn charmes. Je ontmoet beroemde mensen uit binnen- en buitenland en wanneer je die dan mooi in beeld brengt, ben ik best trots.
Bij programma’s leek het op een gegeven moment wel steeds meer om kwantiteit dan om kwaliteit te gaan; zo snel mogelijk, zo veel mogelijk leveren. En dan ga je compromissen maken. Wanneer ik die kwaliteit niet meer kan leveren, dan geef ik de klus terug. Ik vertik het om een programma gewoon ‘uit te draaien’ omdat ik als regisseur mijn stempel wil zetten.‘
Werken met belanda’s betekent kwaliteit leveren
‘Hoe ik werk, probeer ik ook mee te geven aan mijn kinderen. Tegen hen zeg ik: probeer jezelf een toekomst aan te meten waarin je global denkt. Global is tegenwoordig het toverwoord. Wat nou ‘wij’ als gemeenschap? Iedereen denkt tegenwoordig aan zichzelf, ook binnen de Molukse en Indische gemeenschap. Die gemeenschap voedt jou niet. Je moet je bewust zijn van de maatschappij waarin je leeft. Je kunt niet meer denken: ja maar wij….Niks wij. Zorg voor je eigen toekomst en maak er iets fijns van.
‘Ik heb mijn kinderen de hele wereld laten zien, puur ter verrijking. Zodat ze weten dat er meer is op deze wereld dan een potje voetbal op de hoek. Mijn jongste zoon studeert commercieel economie. Mijn oudste zoon gaat in de zomer als cameraman misschien ofwel naar het WK in Brazilië of naar Expeditie Robinson. Met zijn eigen zweet krijgt hij dat voor elkaar. Als vader ben ik dan onwijs trots en weet ik dat mijn woorden bij hem zijn blijven hangen. Hij weet ook dat werken met belanda’s betekent dat je kwaliteit moet leveren. Ben je goed dan ben je goed, zo niet dan komen er haarscheurtjes. Het gaat erom wat je met je talent doet en eerlijk waar, zonder diploma’s? No way José. Zorg dat je horizon zo breed mogelijk is en zorg dat je het in ieder geval probeert. Ook ik probeer nog steeds mijn horizon te verbreden. Zo heb ik een International Media Trainingscenter in Azië opgericht met medewerkers in Singapore, Jakarta, Hong Kong en Kuala Lumpur. Het hoofdkantoor is gevestigd in Kuala Lumpur. Daar is gewoon een markt om mensen te trainen om in de media te werken en ook om programma’s te ontwikkelen. Door omstandigheden ben ik teruggetreden als directeur maar ik ben er trots op dat deze onderneming bestaat.’