Omdat het moderne Indonesië lijkt te zijn ontstaan langs deze grote weg wilde Eric de Jalan Raya Pos als een echte Nederlander (met Indische afkomst) die van fietsen houdt, afleggen per fiets. Op deze manier wilde hij de onbevangenheid van de Indonesische bevolking observeren als fotograaf. ‘Juist omdat ik vind dat Indonesië een ingewikkeld land is qua (o.a.) politiek en religie, wilde ik dit als fotograaf vastleggen in een fotoboek. Het fietsen bracht grappige reacties op bij de Javanen; mensen keken mij als westerling fietsend door de hitte met onbegrip aan.’ Want ja, wie doet dat nou daar? 

Ach, dat is iets van vroeger en daar hebben we het niet meer over.

De weg van Oost- naar West-Java begint in het stadje Anyer en eindigt in Panarukan. Hoewel de weg verschillende staten kent (van verwaarloosd en stoffig tot aan strak geasfalteerd) is het redelijk intact en goed te fietsen. Zelfs met de vele brommers, auto’s en vrachtwagens op de weg. Met deze fotoreportage wordt duidelijk dat het niet de tempo dulu is die hij ophaalt, maar juist het moderne Indonesië.

Wat Eric opviel, is de gevoeligheid van het koloniale verleden van  de Nederlanders. Duidelijke taal hierover sprak men niet. ‘Ach, dat is iets van vroeger en daar hebben we het niet meer over,’ werd vaak gezegd. Na doorvragen en juiste ingangen te zoeken, werd langzamerhand duidelijk dat het koloniale verleden een gevoelig onderwerp is en blijft.

Omdat Eric de fietstocht aflegde in de periode van de nationale onafhankelijkheidsdag (17 augustus 1945) werden er op sommige plaatsen langs Jalan Raya Pos verschillende evenementen en schouwspelen opgezet, waarin vooral de Nederlanders als slecht en kwaad werden gepresenteerd. De Javanen roepen tijdens de schouwspelen vol trots dat zij met geweld de Nederlanders eindelijk op deze dag hebben kunnen verbannen en spelen de Nederlanders na als boze, grote mensen. Deze schouwspelen waren mooie aanknopingspunten voor Eric om hierover in gesprek te gaan met de inwoners langs de Jalan Raya Pos.

Gedurende zijn fietstocht kwam Eric erachter dat Indonesiërs behoorlijk nationalistisch zijn. Dat heeft hij in zijn boek ook een plek gegeven: van rustige en vredige pittoreske landschappen tot en met foto’s met stevige uitdrukkingen van nationalisme. De teksten in het boek, inclusief voorwoord en nawoord, zijn brieven aan zijn Indische oma. Zij vertelde nooit over haar tijd in de kolonie. Nu ze overleden is, kan Eric haar ook niets meer vragen. Om het project heel dichtbij zichzelf te houden, vertelt Eric in de brieven aan zijn oma over het land dat zij, noodgedwongen, heeft moeten verlaten.

Voor meer info over Eric Kampherbeek: www.erickampherbeek.nl