Nederland is een land waar iedereen ruimte krijgt voor zijn of haar individualisme. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik mag opgroeien in een land waarin je op jonge leeftijd wordt gestimuleerd je eigen keuzes te maken in bijvoorbeeld de opleiding die je wilt volgen. En dat je op je 13de al mag beginnen met een bijbaantje als krantenloper of vakkenvuller en op die manier met verantwoordelijkheid leert om te gaan. In onze samenleving is veel gericht op jou als persoon en je eigen ontwikkeling. 

Maar door die persoonlijke ontwikkeling is iedereen met zichzelf bezig en zorg je ervoor dat jouw zorgen niet de zorgen van een ander worden. Je wilt een ander niet lastig vallen en lost zelf je eigen problemen op.

Men zegt dat het vroeger anders is geweest; er was meer van alles. Meer saamhorigheidsgevoel, buren deden meer voor elkaar en de kerk bemoeide zich meer met het dagelijks leven van een gemeentelid. Dat werd steeds minder op prijs gesteld, omdat iedereen toe was aan een eigen leven en zijn of haar eigen hokje. Maar die bemoeienis zorgde er wel voor dat er geholpen werd wanneer het nodig was. Er was een netwerk om op terug te vallen. En dat is waar de hulpverlening, anno 2015, weer opnieuw naar op zoek gaat. Een sociaal vangnet/netwerk.

In de nieuwe wetswijzigingen in de zorg die begin dit jaar van start zijn gegaan, wordt ernaar gestreefd dat ouderen zo lang mogelijk thuis blijven wonen, met steun van mensen uit het eigen netwerk. Dit geldt ook voor de jeugdzorg. In zogeheten netwerkberaden wordt gezocht naar mensen uit het eigen sociale netwerk, zodat eigen krachten worden ingezet als aanvulling op professionele hulp. Er wordt samen met de buurman, opa, vriend of vriendin overlegd en een plan gemaakt wie, welke taken oppakt. Zo worden familie en kennissen gevormd tot hulpverleners.

Netwerkberaad afbeelding 1 ed1 Netwerkberaad afbeelding 2 ed

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Opgevangen worden in een sociaal netwerk is in mijn ogen niet perse vernieuwend. Met dit soort netwerkberaden wordt, naar mijn mening, een soort kamponggevoel gecreëerd waar steun en hulp in de naaste omgeving wordt gezocht. Het doet me denken aan kampongtaferelen die ik wel eens tegenkom in mijn leven. Zo woont mijn nicht in Indonesië met haar gezin bij haar ouders, zodat er altijd opvang is voor de kinderen. En mijn zieke oom woont bij zijn dochter in Jakarta, omdat het hem niet meer lukt om voor zichzelf te zorgen. Maar ik heb het ook van dichtbij meegemaakt. Mijn moeder bijvoorbeeld, die iedere dag voor haar schoonouders kookte omdat ze hen de service van Tafeltje Dekje wilde besparen. En de Molukse wijken, waar kerk en gemeenschap voor elkaar klaarstaan wanneer er hulp nodig is bij gelegenheden. De Indonesische gemeenschappen in de grote steden, waar de moskee een centraal punt vormt voor degenen die behoefte hebben aan een stukje steun. En zelf maak ik het vaak genoeg mee, bijvoorbeeld als ik ziek ben en er altijd wel iemand langskomt met een lekkere minyak tawon of kayu putih (natuurlijke olieën) om me op te knappen, zodat ik niet naar de dokter hoef. Dat sociale netwerk is er in mijn ogen al vrij snel. Ik geloof wel dat dat te maken heeft met de saamhorigheid die nog diep verweven zit in de Indonesische – of Molukse cultuur. En dat, terwijl we in Nederland wonen en al een paar generaties verder zijn.

Natuurlijk ben ik me ervan bewust dat de laatste generaties in Indonesië zich ook steeds meer ontwikkelen tot een eigen individu. Jongeren verlaten de kampong om in de grote steden te studeren en er vervolgens te werken. Zij kiezen er niet meer snel voor om in de kampong te blijven om voor de ouders te zorgen. Zal dat saamhorigheidsgevoel daar dan ook op een gegeven moment verdwijnen, zoals dat in Nederland is gebeurd? Of is het iets dat in de genen en in de cultuur zit waardoor het toch altijd wel bij je blijft?

Laten we hopen dat iedereen zich bewust blijft van wat we meegekregen hebben van onze voorouders zodat het als een kracht neergezet kan worden in een Westerse, individualistische samenleving. En dat wanneer jij een keer opgetrommeld wordt om deel te nemen aan zo’n netwerkberaad om iemand te helpen in jouw buurt, je met trots kan zeggen dat je het plan vanuit je eigen saamhorigheidscultuur allang zelf had bedacht.

Door Christina Meijer Foto Goldenflower, Juvent

Kasuaris is altijd op zoek en nieuwsgierig naar bijzondere verhalen. Zorg jij op dit moment (intensief) voor een zieke vriend of familielid? Of geef jij ondersteuning aan een gezin, dat het niet alleen redt? En zou je jouw verhaal willen delen met Kasuaris? Stuur een mail naar christina@kasuaris.com!