‘Mama, mag Christina blijven eten?’ ‘Nee sorry lieverd, daar hebben we niet op gerekend. Christina gaat zo gewoon naar huis.’ Oef, als een klap in mijn gezicht op 12-jarige leeftijd. Ik was na schooltijd bij een vriendinnetje aan het spelen en herinner het me nog zo goed. Hè? Niet op gerekend? Dit had ik nog nooit gehoord en helemaal niet als het om eten gaat!

Tijdens de lessen verzorging in de brugklas werd wel eens gevraagd hoeveel aardappelen ik per dag eet. Ik moest hier erg lang over nadenken omdat ik geen flauw benul had hoeveel dat er altijd zijn. Om eerlijk te zijn weet ik dat nog steeds niet. Als je ouder wordt, ga je begrijpen dat het in de Nederlandse cultuur soms anders kan zijn dan wat je gewend bent als je in een niet-Nederlandse cultuur opgegroeid bent. Maar Nederland is ondertussen rijk aan diverse culturen en daarom krijgen we steeds meer de kans om bij elkaar te kijken. Wat vinden wij van elkaars gastvrijheid in onze eetcultuur?

Deepak, 30 jaar
“Ik ga al jaren om met Indonesische vrienden en merk dat de gastvrijheid veel overeenkomt met onze eigen Surinaams-Hindoestaanse cultuur. Lekker eten, gezellig, je voelt je welkom, of je nou een afspraak hebt gemaakt of niet.”

Sander, 32 jaar
“Ik merk bij mijn Indonesische, Marokkaanse en Surinaams-Hindoestaanse vrienden dat de gastvrijheid op hetzelfde neerkomt. Je bent altijd welkom, er is genoeg eten en je bent zelfs bijna verplicht om mee te eten, het wordt gewaardeerd. Niet mee eten is geen optie! Een leuk verschil is dat je in de Nederlandse cultuur bijna altijd aan tafel zit. Vaak is dit dan een soort evaluatiemoment en praat je met elkaar over hoe je dag gegaan is. In andere culturen van vrienden waar ik thuis kom, is dit veel minder aanwezig en zitten we relaxed op de bank of op de grond. En wat ik ook vaak meemaak bij mijn Indonesische en Surinaams-Hindoestaanse vrienden is dat er nooit eten wordt weggegooid. Wat over is, wordt in bakjes meegegeven aan de gasten!”

Diner table by_jemlithJantine, 26 jaar
“De Nederlandse cultuur kent geen zoete inval. Ik heb in mijn ouderlijk huis nooit meegemaakt dat mensen zomaar op de stoep staan om te komen eten. Wanneer er onverwacht wordt meegegeten dan wordt daar van tevoren alsnog over gebeld zodat er voor diegene gekookt kan worden. Het komt er op neer dat Nederlanders meer van de afspraken zijn en het dus ook amper voorkomt dat je onaangekondigd bij iemand langs gaat. Zelf ben ik met een Pakistaan getrouwd en merk ik dat er in de Pakistaanse cultuur niet vastgehouden wordt aan vaste eettijden. Er staat op één of andere manier altijd eten klaar, op welk tijdstip je ook komt! Eten is gewoon een belangrijk onderdeel van de cultuur en staat gelijk aan gezelligheid.

Ik maak veel culturen mee bij mijn Molukse, Indonesische, Turkse, Marokkaanse, Syrische en Afghaanse vrienden. Als je mij zou vragen of ik daar nog verschillen zie in gastvrijheid, kan ik die niet zo gauw bedenken. Je bent op elk tijdstip welkom en er is altijd sprake van eten. Wat mij trouwens wel opvalt bij elk van deze culturen is dat gasten altijd als eerst eten. De gastvrouw of –heer zal nooit eerder eten dan de visite. Door veel kijkjes te nemen in andere culturen kun je als Nederlandse veel leren waardoor het een spiegel wordt voor je eigen cultuur, heel bijzonder is dat.”

Fitrah, 29 jaar
“Ik heb Marokkaanse vrienden en merk een verschil met onze eigen Molukse cultuur. Zo wordt er met z’n allen uit één bord gegeten en vaak op de grond. Het brengt een gevoel naar boven van samen delen en alles in het huis is er dan ook op ingesteld, zoals loungebanken en grote eetschalen. Ik denk dat dit saamhorigheid creëert en het de mogelijkheid geeft om met 12 mensen uit één schaal te eten. Dit geeft uiteindelijk een gevoel van gastvrijheid, omdat iedereen welkom is en dat je niet weg mag gaan voor je gegeten hebt. Eigenlijk is dat bij ons ook zo en staat er altijd standaard een pannetje klaar. Desnoods wordt er een eitje gebakken, mocht je tekort aan eten hebben in huis. Eten wordt altijd gewaardeerd en daar wordt voor gezorgd. Gasten eten eerst, daarna eet je pas zelf. Door de multiculturele samenleving leert Nederland hier denk ik ook van en worden deze invloeden vast en zeker ook naar de Nederlandse eetcultuur gebracht.”

Toch bijzonder dat gastvrijheid in veel culturen in combinatie wordt gezien met eten. En hoe mooi is het, dat we in een multiculturele samenleving wonen zodat we bij elkaar kunnen kijken en van elkaar kunnen leren.

Ik weet zelf dat wanneer ik in Indonesië ben ik bijna word gedwongen om driemaal per dag een rijstmaaltijd te eten en, net zoals Sander zegt, niet mee eten geen optie is. Op dat moment mis ik wel eens de Nederlandse eerlijkheid en directheid, die hier meestal meteen gewaardeerd wordt wanneer je bijvoorbeeld iets afwijst. En ik denk dat als je in een Nederlandse cultuur opgroeit je ook leert te waarderen en te accepteren dat er inderdaad niet op je gerekend is wanneer er onverwachts wordt gevraagd om mee te eten. Dus ja, beide culturen hebben wel wat en het is aan ons dan om te bepalen welke gewoontes je meeneemt. Die uit je eigen cultuur, de Nederlandse cultuur of die je in andere culturen hebt ontdekt.

Tekst Christina Meijer Foto SedulousSara, Jemlith